معدن ایران، نیازمند حضور سرمایه‌گذاران خارجی؛ایران، قدرت جهانی معدنی خواهد شد.

تنوع مواد معدن ایران، فرصت‌های موجود برای تکمیل انواع چرخه‌های تولید محصولات مختلف تا رسیدن به محصول نهایی و سهم بالای ایجاد کارآفرینی، باعث می‌شوند که یک سرمایه‌گذار خارجی به ‌سوی ایران جذب شود، چراکه او می‌داند انجام این کار برای او سودآوری مطلوبی را به‌دنبال دارد. به‌جرات می‌توان گفت با فرصت‌سازی و مدیریت پتانسیل بالای معدنی ایران، می‌توان کشور را به یک قدرت جهانی معدنی تبدیل کرد.

ایران از پتانسیل‌های فراوانی در حوزه معدن برخوردار است که می‌تواند با بهره‌گیری از آن‌ها به اقتصاد و حوزه کارآفرینی خود پویایی بالایی ببخشد. برخی از این ظرفیت‌ها و جنبه‌های مورد توجه سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در ایران، عبارتند از:

زمین‌شناسی و توپوگرافی حیرت‌آور ایران: در توصیف جذابیت زمین‌شناسی ایران می‌توان گفت که بعد از ایران، کره مریخ و ماه در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. زمین‌شناسی ایران در یک مقایسه ساده با کشوری همانند کانادا به‌خوبی نمایان خواهد شد. در کانادا برای دست‌یابی به مواد معدنی، باید میزان فراوانی از خاک قابل کشت برداشته شود، در حالی که در ایران مواد معدنی به سطح بسیار نزدیک هستند و این امر به کاهش هزینه‌ها در بخش‌های اکتشاف و استخراج منجر می‌شود و در نهایت تولید، سریع‌تر رخ می‌دهد. به‌عنوان مثال شرکت ریوتینتو اعلام کرد که در ایران برای تولید هر اونس طلا به هزینه ۲۳۰ دلاری نیاز است، در حالی که در کانادا همین امر، به هزینه ۸۰۰ دلاری نیاز دارد. بنابراین با یک مقایسه ساده، قابلیت و پتانسیل بالای معادن ایران و زمین‌شناسی حیرت‌آور آن قابل درک است.

قرارگیری ایران روی پل‌های ارتباطی جهانی: مزیت بسیار مهم دیگر ایران، قرارگیری کشور در مسیرهای ارتباطی عالی با جهان است. این امر در سهولت نقل‌وانتقال مواد معدنی بین ایران و دیگر کشورها از نظر کاهش هزینه و سهولت حمل‌ونقل تاثیر بالایی دارد. به‌عنوان مثال هزینه انتقال یک نوع ماده معدنی خاص از ایران به چین، بسیار ارزان‌تر از انتقال همان ماده معدنی از پرو به چین خواهد بود. بنابراین از دیدگاه سودآوری می‌توان گفت که ایران در مقایسه با برخی از کشورها در موقعیت جغرافیایی بهتری قرار دارد.

بکر بودن معادن ایران

معادن ایران به‌دلیل اینکه مورد عملیات اکتشافی اساسی قرار نگرفته‌اند، از دید اقتصادی، همچنان دست‌نخورده و بکر محسوب می‌شوند. شاید در این زمینه شرکت‌هایی همچون ریوتینتو، انگلو و قبل از انقلاب سازمان زمین‌شناسی امریکا در ایران فعالیت‌هایی داشته‌اند، اما این اقدامات به‌صورت غیر منسجم و مقطعی انجام شده و پایان موفقیت‌آمیز و شگرفی نداشته است. عدم ارائه یک تجربه موفق و طولانی‌مدت کاری بین مشارکت ایران و سرمایه‌گذار خارجی به شرکت‌های خارجی، خود گواهی بر این مدعا است. انجام عملیات صحیح و کامل اکتشاف از این نظر حائز اهمیت است که سرمایه‌گذار خارجی صرفاً برای اکتشاف سرمایه‌گذاری نمی‌کند، بلکه به‌دنبال تولید و سودآوری است.

اما هیچ‌کدام از همکاری‌های گذشته ایران با کشورهای خارجی به تولید و یا توسعه کلان نرسیده است. معدن مهدی‌آباد ایران، نمونه‌ای از این مشارکت ناموفق است. علاوه بر این مسئله، سرمایه‌گذار خارجی به‌دنبال یک نگاه علمی عمیق و اکتشاف در اعماق زیاد است؛ بنابراین برای او یک مجوز ذخیره کوچک و اکتشاف سطحی قابل پذیرش نیست. در حالی که در ایران به‌دلیل تمایل به سودآوری کوتاه‌مدت، افراد در ابتدا در محدوده معدن خود به‌دنبال بازه‌های زمانی ۶ ماه تا یک سال هستند و به اخذ یک مجوز ذخیره کوچک برای معدن بسنده می‌کنند که این موضوع با نگاه سرمایه‌گذار خارجی در تضاد است. البته این امر نیز می‌تواند برآمده از تحریم‌های ۳۷ ساله علیه ایران باشد که باعث شده است در حوزه معدن ایران نقل‎وانتقال دانش کاری و اقتصادی اتفاق نیفتد.

بهرام ابراهیمی، بنیان‌گذار و مدیر شرکت جهانی آباکو کانادا