وارد کردن دانش فنی، امکان حضور در سمینارها و نمایشگاه‌های خارج از کشور با هدف آشنایی و معرفی محصول از جمله آثاری است که با از میان رفتن تحریم‌ها و ایجاد فضای باز اقتصادی در معادن و صنایع معدنی ایران ایجاد می‌شود تا بدین وسیله شاهد نتایج مطلوب اقتصادی باشیم.
سال‌ها دسترسی ایران به فناوری‌های نوین با مشکلات زیادی همراه بود و با تعدادی واسطه و دور زدن قوانین تحریم می‌توانستیم به بخشی از این فناوری‌ها دست یابیم. امید می‌رود توافق هسته‌ای بتواند شرایط را تغییر داده و امکان حضور خریداران معتبر بین‌المللی را در بخش معدن و صنایع معدنی به ویژه در بخش سرب و روی فراهم کند تا بدین وسیله معادن سرب و روی که هنوز پس از گذشت سال‌ها، اکتشافات خوبی روی آنها انجام نشده در حوزه استخراج و اکتشاف در شرایط مناسب‌تری به فعالیت‌های خود ادامه دهند.
خریداران معتبر بین‌المللی
محمدرضا آزادی، کارشناس سرب و روی و مدیرعامل شرکت «سوج‌میران» درباره اینکه برداشته شدن تحریم‌ها چه تاثیری بر وضعیت سرب و روی خواهد گذاشت می‌گوید: ازجمله تاثیراتی که در این حوزه می‌توانیم شاهد آن باشیم کاهش هزینه‌های بازاریابی و فروش محصول به دلیل امکان حضور خریداران معتبر بین‌المللی در بازار است.
وی می‌افزاید: امکان گشایش اعتبارات اسنادی (ال‌سی)، کاهش ریسک فروش، کاهش هزینه‌های تسعیر ارز به‌دلیل امکان استفاده از خدمات بانکی و بازگشایی سوئیفت از دیگر مواردی است که در این بخش با از بین رفتن تحریم‌ها می‌توانیم شاهد آن باشیم. وی خاطرنشان می‌کند: امکان جذب سرمایه‌گذار خارجی و حضورآنها در معادن ایران می‌تواند بسیاری از مشکلات نقدینگی این حوزه را برطرف کند و در این صورت می‌توانیم امیدوار باشیم که در سال‌های آینده پیشرفت‌های بیشتری در حوزه سرب و روی کشور خواهیم داشت.آزادی عنوان می‌کند: استفاده از وام‌های ارزی (بانک‌های داخلی و خارجی) به دلیل تثبیت بازار ارز و به‌روزرسانی فناوری و قطعات یدکی (باکیفیت) موردنیاز خط تولید از تولیدکنندگان اصلی، بدون واسطه، در سریع‌ترین زمان ممکن و در نتیجه کاهش قیمت تمام‌شده و افزایش بازدهی و بهره‌وری ازجمله تاثیراتی است که فضای باز اقتصادی در حوزه سرب و روی برجای خواهد گذاشت.وی تاکید می‌کند: کاهش هزینه‌های حمل دریایی به واسطه افزایش رقابت و حضور خطوط معتبر کشتیرانی بین‌المللی نیز از برنامه‌های بسیار موثر بر تمامی صنایع معدنی است که امید می‌رود با عملیاتی شدن حذف تحریم‌ها شاهد این اتفاقات خوشایند باشیم و با آسودگی خیال بیشتری، پروژه‌های اقتصادی را به سرانجام برسانیم.وی بیان می‌کند: امکان حضور در سمینارها و نمایشگاه‌های خارج کشور برای آشنایی و معرفی محصول و مبادلات دانش فنی و خدمات مهندسی از دیگر اهدافی است که باید دنبال شود تا نتایج مطلوب به‌دست آید.
ماشین‌های حفاری ارزان‌تر وارد کشور می‌شود
رامین محمدی نیایی، عضو کمیته معدن و کمیته سرمایه‌گذاری شرکت توسعه معادن روی ایران نیز درباره نقش تحریم‌ها صنعت سرب و روی می‌گوید: به طور کلی در صنعت سرب و روی با ۵ حوزه اکتشاف، استخراج، کانه‌آرایی، متالورژی و تولید فلز، و صادرات سروکار داریم، که لازم است در هر حوزه متخصصان مربوط اظهارنظر کنند.
وی می‌افزاید: به‌طور کلی تحریم‌های ظالمانه در حوزه‌های نامبرده تاثیر چندانی نداشته، ولی شاید بتوان یک سهم ۲۰ تا ۳۰ درصدی را برای آنها در نظر گرفت، زیرا خوشبختانه معدنکاری در ایران سابقه ۵ هزار ساله و بلکه بیشتر دارد، با این وجود باید اذعان کنیم که بخش عمده‌ای از صنعت و تخصص نوین ما در این حوزه‌ها میراث متخصصان کشورهای پیشرفته است.وی خاطرنشان می‌کند: در ۶ دهه گذشته به دلیل همکاری نزدیک کارشناسان ایرانی و متخصصان خارجی، اطلاعات و تجارب ارزنده‌ای در همه حوزه‌ها اندوخته شده و شاید به‌روزرسانی بتواند بسیاری از مسائل موجود را برطرف کند.وی با بیان اینکه در سال‌های تحریم، نبوغ و استعداد متخصصان این مرز و بوم شکوفاتر نیز شده، تصریح می‌کند: با این وجود هیچ متخصصی نباید خود را بی‌نیاز از فراگیری دانش روز و فناوری‌های نوین بداند، زیرا هر متخصصی حتی در واپسین سال‌های خدمت خود نیازمند فراگیری دانش روز و به‌روزرسانی اطلاعات خود است، متاسفانه نبود احساس نیاز، یکی از مهم‌ترین آفت‌های متخصصان به شمار می‌رود. محمدی نیایی عنوان می‌کند: حوزه اکتشاف معدنی را می‌توان به ۲ بخش اصلی پی‌جویی و اکتشافات معدنی در مقیاس تفصیلی تقسیم کرد. در بخش نخست که از وظایف سازمان زمین‌شناسی کشور است، باید نظر متخصصان این سازمان لحاظ شود، ولی دسترسی به اطلاعات ماهواره‌ای با دقت بالا، استفاده از تجهیزات اکتشافی ژئوفیزیک هوایی و استفاده از روش‌های نوین اکتشاف و بهره‌گیری از متخصصان حرفه‌ای به‌ویژه در حوزه مطالعات ساختاری نقش مهمی در این بخش دارند. وی اظهار می‌کند: در بخش اکتشافات تفصیلی یعنی در مقیاس‌های بزرگ، عمده‌ترین مشکل کاستی‌هایی است که ما در بخش اکتشافات زیر سطحی داریم، بدین معنی که ما برای شناسایی «اندیس»ها و «تارگت»های اکتشافی در عمق نیاز به انجام حفاری‌های مغزه‌گیری داریم که متاسفانه دستگاهای حفاری موجود هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ کیفیت و فناوری بسیار ضعیف هستند در چند سال گذشته به دلیل اعمال تحریم‌ها یا این دستگاه وارد نمی‌شد یا با هزینه‌های گزافی وارد کشور می‌شد. اگر شرایط مناسب فراهم شده و تحریم‌ها برداشته شود، می‌توانیم در این زمینه شاهد پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای باشیم.محمدی نیایی خاطرنشان می‌کند: در بحث اکتشافات تفضیلی و تکمیلی ما به اندازه کافی دانش و تجربه داریم، بنابراین مشکلات ما مربوط به تحریم‌ها نیست بلکه به این علت است که گاهی متخصصان ما اصول حرفه‌ای را رعایت نمی‌کنند و کمتر با دید تخصصی با مسائل روبه‌رو می‌شوند. بدین معنی که اگر ما همین اندک اصول حرفه‌ای و تخصصی را چه در بخش اکتشاف معدن و چه در بخش استخراج لحاظ کنیم بسیاری از مشکلات ما خودبه‌خود رفع خواهد شد که ربطی به تحریم ندارد، و من نام آن را خود تحریمی تخصصی می‌گذارم.وی عنوان می‌کند: آمد و شدهای تخصصی، کنفرانس‌های بین‌المللی و بازدیدهای تخصصی از معادن بزرگ دنیا نقش قابل‌توجهی را در ارتقای دانش کاربردی در این حوزه خواهد داشت.
این فعال معدنی می‌افزاید: در حوزه استخراج معادن نیز مهم‌ترین مشکل نبود ماشین‌آلات معدنکاری نو مانند دامپتراک، شاول، بیل‌های هیدرولیکی و دستگاه‌های حفاری است که به دلیل بالا بودن قیمت آنها متاسفانه در بیشتر موارد از انواع مستعمل آنها استفاده می‌شود، که هزینه‌های زیادی را به سیستم‌ها تحمیل می‌کنند.به گفته وی بدیهی است واردات منطقی این ماشین‌آلات با قیمت مناسب می‌تواند تا حد زیادی مشکلات استخراجی را در صنعت معدن برطرف کند.وی درباره غیرفعال بودن معادن سرب و روی ایران بیان می‌کند: غیرفعال بودن معادن سرب و روی ایران دلایل مختلفی دارد ازجمله اینکه بسیاری از معادن کوچک قدیمی تا حد امکان استخراج شده‌اند، و استخراج باقیمانده آنها توجیه اقتصادی ندارد.این عضو کمیته معدن می‌گوید: درباره برخی از معادن و ظرفیت‌های معدنی به دلیل نبود اکتشافات سیستماتیک و گران بودن هزینه‌های اکتشاف، تناژ ذخیره ماده معدنی و عیار آنها به‌خوبی مشخص نشده و به تبع آن نقشه‌های زمین‌شناسی معدن و مدل‌های هندسی آنها به درستی تهیه نشده است.محمدی تصریح می‌کند: از آنجا که اطلاعات زیرسطحی و نقشه‌های زمین‌شناسی آنها، مهم‌ترین ابزار طراحی معدن برای مهندسان استخراج معدن است، بنابراین در بسیاری از معادن متوسط و کوچک اطلاعات مدونی وجود ندارد تا مهندسان طراح بتوانند با استفاده از آنها معدن را طراحی کنند. بدیهی است اطلاعات پایه‌ای به‌دست نخواهد آمد جز با انجام اکتشافات تحت‌الارضی که آن هم نیازمند ماشین‌آلات حفاری اکتشافی است.وی می‌افزاید: بنابراین از آنجا که طراحی معدن در ارتباط تنگاتنگ با اکتشافات زیرسطحی است و ماشین‌آلات حفاری بسیار گرانقیمت هستند بنابراین شاید برطرف شدن تحریم‌ها بتواند این مشکل را تا حدود زیادی حل کند.محمدی نیایی می‌گوید: به مشکلات بخش معدن چه در بخش اکتشاف و چه در بخش استخراج باید ضعف سیاستگذاری‌های سیستم‌های دولتی را نیز افزود که این مهم نیاز به نقد و بررسی بیشتری دارد به‌عنوان مثال معدن «مهدی‌آباد» استان یزد بزرگترین معدن سرب و روی ایران و خاورمیانه و جزو بزرگترین معادن دنیاست، که متاسفانه بهره‌برداری جدی و با ظرفیت بالا از آن انجام نمی‌شود. این درحالی است که کارخانه بزرگی همچون ذوب روی بافق که در ۵۰ کیلومتری این معدن قرار دارد، با کمبود مواد معدنی پرعیار یا متوسط عیار مواجه است. این فعال معدنی اظهار می‌کند: در بحث فرآوری و تغلیظ، متالورژی و تولید فلزات، عمده‌ترین مسئله مستهلک بودن کارخانه‌ها و نیز استفاده نکردن از فناوری‌های نوین است، بنابراین لازم است هم در فناوری و هم در ماشین‌آلات مورد استفاده بازنگری جدی به‌عمل آید. وی تاکید می‌کند: علاوه بر این موارد بیشترین فعالیت واحدهای صنعتی ما روی فلزات سرب و روی بوده، ولی لازم است تا روی محصولات جانبی دیگر مانند کبالت، نیکل، کادمیم، ایندیم و… نیز متمرکز شویم. این عضو کمیته سرمایه‌گذاری شرکت توسعه معادن روی ایران درباره اینکه ارتباط با سایر کشورها چه تاثیراتی می‌تواند بر جا بگذارد، بیان می‌کند: وجود ارتباطات تخصصی و حرفه‌ای در هر یک از این حوزه‌ها، با کارشناسان و شرکت‌های تخصصی کشورهای پیشرفته می‌تواند نقش مهمی در ارتقای دانش فنی و تخصصی به‌ویژه در بخش‌های کاربردی آن ایفا کند.
محمدی می‌افزاید: ما در بخش صدور محصولات و واردات مواد افزودنی با مشکل جدی مواجه هستیم، و در این حوزه به دلیل نبود امکان ارتباط مستقیم با کشورهای پیشرفته به ناچار باید با واسطه محصولات خود را صادر کرده و نیازمندی‌مان را وارد کنیم که نتیجه آن معلوم است.
محمدی نیایی تاکید می‌کند: یکی دیگر از معضلات این بخش آن است که حتی پس از صدور محصولات تولیدی، دریافت ارز از کشور مقصد نیز خود از مشکلات جدی است. وی می‌افزاید: امیدواریم پس از این با تولید محصولات سرب و روی در بخش صادرات شرایط بهتری کسب کنیم و بتوانیم بخشی از تولیدات خود را با قیمت‌های مناسب به سایر کشورها بفروشیم و در برگشت نقدینگی‌های‌مان با مشکل مواجه نشویم. این فعال معدنی اظهار امیدواری می‌کند که با برداشته شدن تحریم‌ها در حوزه اکتشاف و استخراج معادن سرب و روی شاهد پیشرفت‌های خوبی باشیم زیرا با ارتباطاتی که با سایر کشورها برقرار می‌کنیم می‌توانیم توان علمی خود را بالا برده و از فناوری‌های روز دنیا استفاده کنیم.
منبع: گسترش صمت
